یکی از عالمان اندیشمند و فلاسفه گرانقدر و از سالکین طریق الی الله که بر خاسته و پرورش یافته  این سرزمین عالم پرور است و از چهره های بی نظیر قرن سیزدهم که زبان زد خاص و عام می باشد آخوند ملا محمّد جوشقانی کاشانی معروف و مشهور به « آخوند کاشی » است او حکیمی کامل و عارفی عامل ، فقیهی زاهد و فلیسوفی آگاه و از ویژه گی های اخلاقی او تارک دنیا و اهل ذکر و ورع و تزکیه نفس و تهذیب روح  و ریاضت و شب زنده داری و از خصوصیات آموزشی او در آمیختن فلسفه و عرفان است. 

ولادت :

این عارف، فيلسوف، حكيم، فقيه و عالم بزرگ شيعي در سال 1213ه.ش ( 1249 ق ) در كاشان ( بنا به بعضی از گفته ها در روستای جوشقان استرک ) دیده به جهان گشود.

تحصیل در کاشان

آخوند ملا محمّد جوشقانی کاشانی مقدمات تحصیل را در کاشان گذرانده ابتدا به فراگیری دروس رایج مکتبخانه ها و بعد از آشنایی با خواندن و نوشتن وارد مدارس علمیه کاشان شده و در نزد عالمان بزرگ زادگاهش به کسب علم و دانش پرداخت. هر چند به درستی مشخص نیست که در کدام مدرسه و در نزد کدام یک از اساتید فقه و اصول به تلمّذ پرداخته است.  متاسفانه در این مقوله شناخت کافی و دقیقی  نیست و در کتابهای رجالی نیز بدان اشاره ای نگردیده است. آنچه از قراین و شواهد موجود  بدست می آید می توان تاثیر استادان و عالمان این شهر را به ویژه در زمینه حالات عرفانی و ریاضات شرعیه و فراگیری علوم غریبه و تزکیه و تهذیب نفس و دوری از دنیا و عزلت گزینی را در رفتار و کردار آخوند کاشی حس نمود. چرا که در این دو قرن یاد شده عالمان پرهیزگار و درویش مسک و عارفان وارسته و دور از ظواهر دنیوی که کرامات فراوان در خواطر مردم این دیار از آنها به یاد مانده است بسیارند که میتوان به آیت الله حاج س?ّد محمّد تقی پشت مشهدی و ملا حبیب الله شریف کاشانی و حاج شیخ ملا محمّد حسن نطنزی کاشانی ( عبد علی شاه ) اشاره و حالات معنوی و تاثیرات اخلاقی این عارفان روشن ضمیر را نه تنها در روحیه آخوند کاشی بلکه در دیگر شاگردان و هم عصرهای او نیز به خوبی می توان مشاهده نمود.

تحصیل در اصفهان

آخوند ملا محمّد کاشانی بعد از آنکه در نزد علمای کاشان به مدارج عالیه می رسد و برای تکمیل دانش خویش تصمیم به هجرت گرفته و از حوزه علمیه کاشان به اصفهان عزیمت و در مدرسه صدر بازار اصفهان سکونت اختیار می نماید.

در حوزه علمیه اصفهان به فراگیری حكمت و فلسفه نزد ميرزا حسن نوري و محمدرضا صهباي قمشه‏اي پرداخت تا بدانجا كه در علوم عقلي به كمال میرسد.

آخوند ملا محمّد كاشاني در سال 1286 ه.ق در مدرسه جده كوچك و مدرسه صدر اصفهان به تدريس علوم عقلي پرداخت و جاذبه درس ايشان كه فلسفه را با عرفان در‏آميخته بود علاقمندان به فلسفه، به ويژه فلسفه ملاصدرایی را از شهرهاي دور و نزديك و حتي از كشورهاي ديگر به اصفهان ‏كشاند.

معروفترین استاد آخوند کاشی ، فیلسوف نامی و حکیم صمدانی ، آقا محمّد رضا قمشه ای ( متوفای 1306 ه.ق ) از حکما و عرفای آن دوره اصفهان است که استاد مطهری در باره او می نویسد:

« وی مردی به تمام معنی وارسته و عارف مشرب بود ، با خلوت و تنهایی مأنوس بود و از جمع گریزان. در جوانی ثروتمند بود در خشکسالی سال 1288ه.ق تمام مایملک منقول و غیر منقول خود را صرف نیازمندان کرد و تا پایان عمر درویشان زیست. »

آخوند علاوه بر فقه و اصول و حكمت، در ادبيات عربي و فارسي و رياضيات نيز تبحر داشت. اين فيلسوف و مدرس بزرگ فلسفه صدرالمتألّهين به همراه حکیم جهانگیر خان قشقایی که هم مباحثه بودند و ارتباط قلبی خاصی نیز با هم داشتند و هر دو نیز از شاگردان آقا محمّد رضا قمشه ای بودند در حدود نیم قرن به تدریس و تعلیم فلسفه پرداختند و مکتب فلسفی صدرایی را در اصفهان رونق بسزایی بخشیدند و شاگردان نامداری را تربیت نمودند و خود ستارگانی در آسمان علم و دانش عصر خویش بودند.

شيوه زندكی

شیوه و روش و سبک زندگی آخوند کاشی از همان ابتدایی که وارد حوزه علمیه کاشان میشود بسیار ساده و به دور از تجملات مادی و بسیار قانع و متواضع بوده و این در اثر تربیت صحیح عالمان و عارفان و آمادگی روحی خود آخوند کاشی بوده تا موقعی که روح بلندش به ملکوت اعلی می پیوندد و خاکیان را بدرود می گوید ، همان روش ساده زیستی و عزلت پذیری را داشته و در نهایت فقر و تنگدستی به زندگی ادامه می دهد.

سحر خیزی و شب زنده داری و راز و نیاز با معبود را بر همه تعلقات مادی و دنیوی ترجیح داده و هیچ گاه مقام و منزلت عرشیان را بر جایگاه فرشیان که دل به امور دنیا و دنیا پرستی داده اند معاوضه نکرد و در همان حجره محقر مدرسه صدر به سیر و سلوک الی الله پرداخت و در همان حجره دعوت حق را لبیک گفت.